სტანდარტი მუსიკაში

III კლასი

მუსიკა

სტანდარტი

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები მიმართულებების მიხედვით

პრაქტიკული უნარ-ჩვევები	კომუნიკაცია, ინტერპრეტაცია	მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში
მუს.III.1. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური ენის ნასწავლი ელემენტების ამოცნობა და მათი გამოყენება რიტმულ-ინტონაციურ სავარჯიშოებში.	მუს.III.7. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვა მოსმენილი მუსიკალური ნაწარმოების მიმართ.	მუს.III.12. მოსწავლეს შეუძლია განასხვავოს ხელოვნების დარგები და ხელოვნებასთან დაკავშირებული პროფესიები.
მუს.III.2. მოსწავლეს შეუძლია სიმღერა მარტო და სხვებთან ერთად.	მუს.III.8. მოსწავლეს შეუძლია ნასწავლი მუსიკალური ტერმინების გამოყენება.	მუს.III.13. მოსწავლეს შეუძლია მოსმენილი ნაწარმოების  ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.
მუს.III.3. მოსწავლეს შეუძლია მიმართოს გამოხატვის სხვადასხვა ფორმას გარკვეული განწყობილების გადმოსაცემად.	მუს.III.9. მოსწავლეს შეუძლია   მონაწილეობის მიღება სხვადასხვა სახის ღონისძიებაში.	მუს.III.14. მოსწავლეს  შეუძლია ერთმანეთისგან განასხვავოს ნასწავლი მუსიკალური საკრავები.
მუს.III.4. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური დამწერლობის ნასწავლი  ნიშნების ამოცნობა.	მუს.III.10. მოსწავლეს აქვს უნარი, პატივისცემით მოეკიდოს სხვის შემოქმედებასა და აზრს.
მუს.III.5. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი  სასწავლო საქმიანობის ორგანიზება.	მუს.III.11. მოსწავლეს ესმის და შეუძლია წარმოაჩინოს, რომ მუსიკა გრძნობებისა და განწყობილებების გამოხატვის საშუალებაა.
მუს.III.6. მოსწავლეს შეუძლია  ჯგუფში მუშაობა.

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები

მიმართულება: პრაქტიკული უნარ-ჩვევები

მუს.III.1.   მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური ენის ნასწავლი ელემენტების ამოცნობა და მათი    გამოყენება რიტმულ-ინტონაციურ სავარჯიშოებში. 

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           განასხვავებს მუსიკალური ბგერის ხანგრძლივობას გამღერების, ინსტრუმენტზე დაკვრის დროს;

·           განასხვავებს ნელ და ჩქარ შესრულებას, ხმამაღალ და ხმადაბალ ხმოვანებას მუსიკალური ფრაგმენტების მოსმენისას;

·           განასხვავებს რეგისტრებს სხვადასხვა სიმაღლეზე გაჟღერებული მუსიკალური ფრაზის მოსმენისას (მაღალი – დაბალი);

·           განასხვავებს ორ- და სამწილად მეტრს ცეკვის, მოძრაობის საშუალებით (ვალსი, პოლკა);

·           სიმღერისას, მუსიკის მოსმენისას გამოყოფს მახვილებით ტაქტის ძლიერ დროს;

·           გამოხატავს მუსიკის რიტმს ფეხის დარტყმით, ტაშით;

·           თანაკლასელებთან ერთად აჰყვება მუსიკას, '"უკრავს" სხვადასხვა რიტმულ ნახაზს სათამაშო ინსტრუმენტებისა და ყოველდღიური მოხმარების საგნებისგან შემდგარ “ანსამბლში”, “ორკესტრში”.

მუს.III.2. მოსწავლეს შეუძლია სიმღერა მარტო და სხვებთან ერთად.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• სიმღერით იმეორებს მუსიკალურ ფრაზებს, მელოდიებს;

·         თანაკლასელებთან ერთად ასრულებს პოპულარულ მელოდიებს, ერთხმიან და მარტივ ორხმიან სიმღერებს მასწავლებლის დახმარებით;

·         ასრულებს მრავალხმიანი სიმღერის ერთ ხმას გაბმული ბანის ფონზე;

·         მღერის მარტივ სიმღერებს იმ უცხო ენაზე, რომელსაც სწავლობს;

·         სწორად რეაგირებს სადირიჟორო ჟესტებზე (ჩუმად, ხმამაღლა, ნელა, ჩქარა, ერთად, თავიდან).

მუს.III.3.   მოსწავლეს შეუძლია მიმართოს გამოხატვის სხვადასხვა ფორმას გარკვეული განწყობილების გადმოსაცემად.

     შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           ხმის, მოძრაობის, ცეკვის, მიმიკის, ჟესტის, თამაშის საშუალებით გამოხატავს ამა თუ იმ განწყობილებას;

·           გამოხატავს ამავე განწყობილებას ინსტრუმენტთან შეხების, ხმაურის, ტაშის, ნახატის საშუალებით;

·           გაითამაშებს სხვებთან ერთად რაიმე ამბავს  მუსიკალური ნაწარმოებიდან მიღებული განწყობილების გადმოსაცემად;

·           გაითამაშებს მარტივ ეტიუდებს შესაბამისი იმპროვიზაციული ტექსტის დამატებით;

·           სხეულის მოძრაობით გადმოსცემს მუსიკით გამოწვეულ ემოციას.

მუს.III.4.   მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური დამწერლობის ნასწავლი  ნიშნების ამოცნობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           ამოიცნობს და ხატავს ვიოლინოს გასაღებს;

·           განარჩევს და ასახელებს სანოტო სისტემის ხაზებს;

·           ამოიცნობს, ასახელებს და წერს ნოტებს ხუთხაზიან სანოტო სისტემაზე.

მუს.III.5.   მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი  სასწავლო საქმიანობის ორგანიზება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           მოიტანს გაკვეთილისთვის საჭირო ნივთებს;

·           აქტიურადაა ჩაბმული გაკვეთილის მსვლელობაში;

·           მონაწილეობს გამოკითხვაში;

·           სვამს კითხვებს;

·           ჩაიწერს დავალებას.

მუს.III.6.   მოსწავლეს შეუძლია  ჯგუფში მუშაობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           მუშაობს სხვებთან ერთად;

·           ეხმარება თანაკლასელებს;

·           ყურს უგდებს განსხვავებულ აზრს;

·           ემზადება ჯგუფური წარმოდგენისათვის.

მიმართულება: კომუნიკაცია და ინტერპრეტაცია

მუს.III.7.   მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვა მოსმენილი მუსიკალური ნაწარმოების მიმართ.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           ამოიცნობს და ასახელებს ნაცნობ მელოდიას/მუსიკალურ თემას;

·           მოსმენისას ტაშით, სიმღერით, მოძრაობით, ცეკვით აჰყვება მუსიკას;

·           ახასიათებს კონკრეტულ მუსიკალურ ფრაგმენტს მელოდიის, ტემპის, ხმოვანების სიძლიერის, მეტრის მიხედვით;

·           განასხვავებს ვოკალურ და ინსტრუმენტულ ნაწარმოებებს;

·           იმეორებს მუსიკალურ საქცევს, მელოდიას, დამახასიათებელ რიტმულ ნახაზს

·           “დირიჟორობს” მოსმენისას;

·           მუსიკით გამოწვეულ განწყობილებას, ემოციას გადმოსცემს ნახატში.

მუს.III.8.   მოსწავლეს შეუძლია ნასწავლი მუსიკალური ტერმინების გამოყენება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           იყენებს ნასწავლ ტერმინებს საუბრის დროს და საჭიროების შემთხვევაში განმარტავს მათ;

·           სვამს კითხვებს ახალი ტერმინის, სიტყვის მნიშვნელობის დაზუსტების მიზნით.

მუს.III.9.   მოსწავლეს შეუძლია  მონაწილეობის მიღება სხვადასხვა სახის ღონისძიებაში.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           მონაწილეობს კლასის ღონისძიებებში;

·           მონაწილეობს და ესწრება სკოლის საანგარიშო კონცერტს;

·           დადის თეატრში, კონცერტზე, მუზეუმში.

მუს.III.10.   მოსწავლეს აქვს უნარი, პატივისცემით მოეკიდოს სხვის შემოქმედებასა და აზრს.              

შედეგი თვალსაჩინოა,  თუ მოსწავლე:

·           დადებითად აფასებს თანაკლასელების მიერ გამოვლენილ ნებისმიერ უნარს – სიმღერა, ცეკვა, ხატვა, რიტმის გრძნობა, წერის უნარი;

·           აცდის სხვებს პასუხის დასრულებას;

·           კორექტულია აზრის გამოთქმის დროს.

მუს.III.11.  მოსწავლეს ესმის და შეუძლია წარმოაჩინოს, რომ მუსიკა გრძნობებისა  და განწყობილებების გამოხატვის საშუალებაა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           საუბრობს იმაზე, რა განწყობილებას უქმნის ესა თუ ის მუსიკალური ნაწარმოები;

·           მუსიკალური საკრავის ტემბრს უკავშირებს კონკრეტულ განწყობილებას;

·           განწყობილების შესაბამისად ასრულებს ნაცნობ მელოდიას, სიმღერას;

·           საუბრობს იმაზე, რისი გამოხატვა სურდა ავტორს კონკრეტულ ნაწარმოებში.

მიმართულება: მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში

მუს.III.12.  მოსწავლეს  შეუძლია  განასხვავოს ხელოვნების დარგები და ხელოვნებასთან  დაკავშირებული  პროფესიები.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           ასხვავებს ხელოვნების სხვადასხვა დარგს  - მუსიკას, მხატვრობას, ქანდაკებას, ცეკვას, პოეზიას;

·           აკავშირებს ხელოვნების  დარგებთან შესაბამის პროფესიებს და აღწერს მათ საქმიანობას (მაგალითად, მუსიკა – კომპოზიტორი – წერს მუსიკას);

·           ასახელებს ხელოვნების ამა თუ იმ  დარგის ორ ან მეტ ნიმუშს და ამ დარგის გამომსახველ საშუალებებს, მასალას.

მუს.III.13.  მოსწავლეს შეუძლია მოსმენილი ნაწარმოების  ყოველდღიურობასთან დაკავშირება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           სვამს კითხვებს მოსმენილ ნაწარმოებთან დაკავშირებით;

·           პარალელს ავლებს მოსმენილ და წაკითხულ, ნანახ ნაწარმოებებს შორის;

·           აკავშირებს მუსიკალური ნაწარმოებების სიუჟეტს, ტექსტს ყოველდღიურ მოვლენებთან (მგზავრობა, თამაში, ამინდი...).

მუს.III.14.  მოსწავლეს  შეუძლია ერთმანეთისგან განასხვავოს ნასწავლი მუსიკალური საკრავები.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

·           ამოიცნობს საკრავებს სოლო ჟღერადობის დროს;

·           განასხვავებს საკრავებს  მასალის მიხედვით;

·           ხატავს ინსტრუმენტს ან მის რომელიმე ნაწილს.

პროგრამის შინაარსი

რიტმულ-ინტონაციური სავარჯიშოები:

·           მუსიკალური ენის ელემენტები: მელოდია (დიატონური, 4-8 ტაქტი), რიტმი (მთელი, ნახევარი, მეოთხედი, მერვედი გრძლიობები, პაუზა), დინამიური ნიუანსები (Forte, Piano, Creschendo, Diminuendo), ტემპი (Allegro, Adagio, Presto, Moderato), მეტრი (ორწილადი, სამწილადი), კეთილხმოვანი, არაკეთილხ­მო­ვანი ჟღერადობა.

სიმღერა:

·           სიმღერა თანხლებით;

·           ერთხმიანი და მარტივი ორხმიანი სიმღერები, საბავშვო, ხალხური სიმღერები, მელოდიები პოპულარული ნაწარმოებებიდან, მაგალითად, ”ცანგალა და გოგონა”, ”მუმლი მუხასა”, ”მოხევის ქალო თინაო”, ”ვისია, ვისია ქალი ლამაზი”; ჯ. კახიძე - ”მზის სიმღერა”; მ. აროშიძე - ”კანფეტების თოვლი”, ი. ბობოხიძე – "გოგო ანა"; ა. ბასილაია – "ცისარტყელები", "სოფლის მაშენებლები"; ჯ. კახიძე, ვ. კახიძე – "ალილო"; ვ. გოკიელი – წითელქუდას სიმღერა; გ. ცაბაძე – "საათი"; მ. დავითაშვილი - “პატარა გუგული”;  გ. ჰუსეინი – ”Cücələrim" ("ჯუჯალარიმ");  ვ. შაინსკი - “От улыбки"; ლ. ბეკმანი -”В лесу родилась ёлочка”; რ. როჯერსი - ”The Lonely Goatherd”; შოტლანდიური  სიმღერა - "My Bonnie"და სხვ.

განწყობილების გადმოცემა:

·           ხმით, მოძრაობით, მიმიკით, ჟესტით, ცეკვით, თამაშით;

·           ეტიუდების შესრულება.

მუსიკალური დამწერლობა:

·           ვიოლინოს გასაღები;

·           სანოტო ნიშნები ხუთხაზიან სისტემაზე;

·           მთელი, ნახევარი, მეოთხედი გრძლიობის ნოტები.  

მუსიკალური ტერმინები:

·           მელოდია, რიტმი, გრძლიობა, პაუზა, რიტმი, ტემპი, ტემბრი;

·           ტემპები: Allegro - ჩქარა, Adagio - ნელა, Presto - ძალიან ჩქარა, Moderato – ზომიერად;

·           დინამიური ნიუანსები: Forte - ხმამაღლა, Piano - ხმადაბლა, creschendo - ხმოვანების გაძლიერება, diminuendo - ხმოვანების შესუსტება;

·           კომპოზიტორი, ფოლკლორი, პიესა, კონცერტი, რეპეტიცია, ორკესტრი, დირიჟორი, სოლისტი, აკომპანემენტი, ბალეტი, ოპერა, თეატრალური/საოპერო/საბალეტო დასი, მოქმე­დება/აქტი, ანტრაქტი, არია, ანსამბლი, დუეტი;

·           ნასწავლი საკრავების სახელწოდებები.

მუშაობის ფორმები:

·           ჯგუფური, წყვილში, ინდივიდუალური.

ღონისძიებები:

·           კლასის ზეიმი;

·           სკოლის საანგარიშო კონცერტი.

მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში:

·           ინფორმაცია შესწავლილი და მოსმენილი ნაწარმოებების შესახებ: შექმნის ისტორია, სიუჟეტი, ავტორი;

·           განწყობილების ამოცნობა, საუბარი შთაბეჭდილებებზე;

·           ხელოვნების დარგების  გაცნობა: მუსიკა, მხატვრობა, ქანდაკება, პოეზია, მწერლობა... ამ დარგების კონკრეტულ პროფესიებთან, ადამიანებთან დაკავშირება.

საკრავები:

·                    ხალხური და კლასიკური ინსტრუმენტების ამოცნობა ფორმით და ჟღერადობით, მაგალითად: ჭიბონი, ჩანგი, დაირა, ჰობოი, ზარები, კონტრაბასი, სამკუთხედი.

რეკომენდებული მოსასმენი მასალა:

·           ხალხური სიმღერები, ფრაგმენტები ქართული და უცხოური ნაწარმოებებიდან, საბავშვო მუსიკალური პროგრამული პიესები, ფრაგმენტები ცნობილი მუსიკალური ნაწარმოებებიდან, მაგალითად, დასაკრავი ჩონგურზე, "ქართლური მრავალჟამიერი"; ”თებრონე მიდის წყალზედა”, ”მორბის არაგვი”, საგალობელი "ღმერთი უფალი"; ზ. ფალიაშვილი - კიაზოს სცენა და მოწოდება ხალხისადმი "თავისუფლება" ოპერიდან "დაისი", ცეკვა "ქართული" ოპერიდან "აბესალომ და ეთერი"; დ. არაყიშვილი - აბდულ არაბის არიოზო, დუეტი რუსუდანთან და ცეკვები ოპერიდან ”თქმულება შოთა რუსთაველზე”; აფხაზური სიმღერა "სალუმან ახაწა" (ანსამბლ "ნანინას" შესრულებით); ნ. სულხანიშვილი - "მესტვირული";  ჯ. კახიძე - "იავნანა" კინოფილმიდან "იავნანამ რა ჰქმნა", ი. ს. ბახი - ბრანდენბურგის კონცერტი #2, III ნაწილი – ბლოკფლეიტა, ჰობოი; დ. სკარლატი - სონატა, K. 159, დო მაჟორი; ა. ვივალდი - "გაზაფხული", I ნაწილი, კონცერტების ციკლიდან "წელიწადის დრონი"; ვ. ა. მოცარტი - უვერტიურა ოპერისათვის "ფიგაროს ქორწინება"; ლ. ბეთჰოვენი - საფორტეპიანო კონცერტი #1, III ნაწილი; ე. გრიგი - "დილა" სიუიტიდან "პერ-გიუნტი”; კ. დებიუსი - "თოჯინების კეკ-უოკი"; ი. შტრაუსი - "რადეცკი მარში" და სხვ.